ابن أبی الفوارس قرمطی

---

ابن ابی الفوارس قرمطی، از سران قرمطیان در قرن سوم قمری بود. وی به‌دست معتضد عباسی کشته شد.

۱ - معرفی اجمالی

---

او از سران قرمطیان بود و هنگامی که در سال ۲۸۹ق به سواد کوفه شبیخون زده بودند، اسیر و نزد خلیفه معتضد برده شد. خلیفه، وی را به‌حضور خواست و به او گفت: «به من بگو آیا درست است شما می‌پندارید، روح خداوند تعالی و ارواح پیامبران الهی در کالبدهایتان حلول می‌کند و شما را از کارهای ناروا بازمی‌دارد و به کاری نیک وامی‌دارد؟»
ابن ابی الفوارس به او پاسخ داد: «فلانی! اگر روح خداوند در ما حلول کند، چه زیانی به تو می‌رساند؟ و اگر روح شیطان در ما حلول کرده باشد، باز چه سودی برای تو دارد؟ بنابراین از مسائلی که به تو ارتباطی ندارد مپرس و از آنچه به تو مربوط است بپرس! »
معتضد پرسید: «چه چیزی به ما مربوط است؟»
ابن ابی الفوارس پاسخ داد: «آنچه می‌گویم این است: پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) رحلت کرد؛ در حالی که عمویش عباس زنده بود. آیا عباس ادعای خلافت کرد و خواستار آن شد و آیا کسی از صحابه با او به‌عنوان خلیفه بیعت کرد؟ آن‌گاه ابوبکر درگذشت و با آن‌که قدر و مرتبت عباسی را می‌دانست، پیش از مرگش او را به‌عنوان خلیفه معرفی نکرد. سپس عمر درگذشت و انتخاب خلیفه را به شورایی شش نفره واگذاشت و نه عباس را به عنوان خلیفه تعیین کرد و نه او را جزء آن شورا قرارداد. بااین احوال، شما چگونه خود را مستحق و صاحب خلافت می‌دانید؟ در صورتی که صحابه در دور کردن جدّت از خلافت هم‌نظر و هم داستان بودند؟! »
معتضد فرمان شکنجه او را داد؛ پس دندان‌هایش را بیرون کشیدند، آن‌گاه دستان و پاهایش را قطع کردند و گوشت‌ها را از روی استخوان‌هایش پیراستند و گردنش را زدند و به دارش آویختند.

۲ - پانویس

---